พระบรมราชานุสาวรีย์ พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก หรือพระปฐมบรมราชานุสรณ์ ตั้งประดิษฐานอย่างโดดเด่น ณ เชิงสะพานปฐมบรมราชานุสรณ์หรือสะพานพุทธฯ บนฝั่งพระนคร สร้างขึ้นตามพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว เพื่อให้เป็นอนุสรณ์พระปฐมกษัตริย์ แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ก่อนที่กรุงรัตนโกสินทร์จะมีอายุครบ 150 ปี ในปี พ.ศ. 2475 พร้อมได้ก่อสร้างสะพานข้ามแม่น้ำเจ้าพระยาให้เป็นทางเชื่อมกับฝั่งธนบุรีในคราวเดียวกัน พระบรมรูปฯ แห่งนี้ ได้รับการออกแบบโดยสมเด็จพระบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัติวงศ์ เป็นพระบรมรูปทรงเครื่องขัตติยาภรณ์ เสด็จประทับนั่งเหนือพระราชบัลลังก์ โดยศาสตราจารย์ ศิลป์ พีระศรี แห่งมหาวิทยาลัยศิลปากรเป็นผู้ปั้นและหล่อด้วยทองสำริด ความสูงตั้งแต่ฐานตลอดยอด 4.60 เมตร (ต่อมาได้เสริมแท่นสูงขึ้นไปอีกประมาณ 1 เมตร) ฐานกว้าง 2.30 เมตร มีฐานหินอ่อนเป็นที่รองรับ พระบรมรูปหล่ออีกชั้นหนึ่ง เบื้องหน้ามีเครื่องบูชา พุ่มดอกไม้ และพานเครื่องประดับ มีน้ำพุ อยู่ทั้ง 2 ข้าง บริเวณหน้าฐานเป็นรั้วคอนกรีตเสากลม ตอนกลางรั้วเป็นแผ่นหินอ่อนคล้ายเป็นลวดลายไทยวางทอดอยู่ กึ่งกลางแผ่นสลักเป็นรูปช้างหันข้างยืนเหนือแท่น ซึ่งเป็นตรา "ปฐมบรมราชจักรีวงศ์" ด้านข้างพระบรมรูปทั้งสองด้านมีบันไดลาดจากสะพานปฐมบรมราชานุสรณ์ลงมาเป็นชั้น ๆ จนถึงพื้นด้านล่าง ประดับด้วยพันธุ์ไม้ดอกเป็นแนวยาวงดงาม ที่ตั้ง : ถนนตรีเพชร แขวงพระบรมมหาราชวัง เขตพระนคร กรุงเทพฯ